Mainiton og dugo

Dear Ate Emz,

Duna akoy pamilya, naay anak duha. I’ll go straight to the point, high tempered ako nga pagkatawo. Gamay lang nga issue murag big deal na kaayo nako. Ang generation man gud sa mga batan-on karon lahi. Ang inistoryahan murag pabalang, sounds like no respect apan nasayod ako nga it is their language mao nga nakasabot ko and it doesn’t mean nga wala silay respeto. It’s just that lahi lang ang pagsabot mao nga mu react dayun labaw kitang mga ginikanan because we feel that we are not respected.

Struggle for me to get along kay mu init dayun akong dugo basta gani makadungog na ako sa ilang gestures and language. I grew up man gud in a conservative family nga lahi ang pamaagi sa disiplina. Now, lahi na pud ang ilang way of dealing with things and attitudes.

Walay adlaw nga dili ako magyaw-yaw . Seems like I’m out of patience and self control, worst kay akong madapatan ang akong anak. Siguro ang akong kaugalingon ang dunay problema. I guess need some anger management, I don’t know. How will I deal with the situation?

Thank you po
Leila

* * * * * *

Dear Leila,

Nagtuo ako nga daghan mga parents karon nga maka relate gyud sa imohang kasinatian. Tinuod, lahi na gyud ang mga batan-on karon kumpara sa atong generation kaniadto. Sa atong panahon, sipatan lang kita og mata sa atong mga ginikanan, mangurog dayon kita ug buhaton ang ilang ginapabuhat kanato. Di pude mo-reklamo tungod kay kung magtubag-tubag…paka man gyud ang bunal!

Apan ang generation karon, very expressive na. They can speak their mind and express their emotions freely. Ang ilang kalibutan is defined by gadgets. Para sa ilaha, “gadget is life” mao nga gahi kaayo na sila maukang dinhi. Usa ka rason ngano ang mga ginikanan sama nimo, mangugat na lang, apan dugay kaayo na sila mo-respond kung unsay atong gustong ipabuhat kanila. Mao sab kni ang usa sa mga hinungdan ngano makasab-an sila ug dinha na magsugod ang conflicts sa panimalay. Dili gyud malikayan nga masuko ang ginikanan…labi na sa imohang sitwason, nga sumala pa nimo, halos adlaw-adlaw na lang magyaw-yaw. Nisamot pa gyud kini tungod sa imong kinaiya nga dali ra gyud mag-init ang ulo ug masuko dayon, ug mawad-an og pasensiya.

Kining “mainiton og dugo” usa ni siya ka tendency sa indibidwal nga naay choleric temperament. Their dominant personality is characterized by being quick or bad-tempered and easily irritable. Naa sab silay tendency nga dali lang moinit or they easily get annoyed and they tend to be violent. Mao nga dapat bantayan gyud nila ang ilahang kaugalingon labi na ilahang negative tendencies. On the other hand, naa pud ni silay mga positive traits sama sa ilang pagka firm decision makers, mas gusto nila ma control ang ilang environment, very competitive, ambitious and independent and may have “high pride”.

Leila, sa imong sulat, at least aware ka sa imong tendencies and you perceived na part of the problem in your household is due to your own tendencies. Ang challenge gyud sa imoha is SELF CONTROL. Malaking bagay na ang imohang awareness nga kulang ka niining control sa sarili tungod kay puede na nimo mahawakan kini (lack of self-control) and now you can take some steps on how to control it. It’s true, you need to manage your anger para dili mahimong destructive ang imong ways of expressing them. Feelings, including anger, are not bad in themselves. It is the way you express such feelings that is considered good or bad.

Sumala sa balaan Kasulatan, ‘BE ANGRY BUT DO NOT SIN’. Mao nga dapat i-express ang kasuko sa positibo nga paagi. Anger is an energy that needs to be released, kay kung dili kini ma release, mo-resulta kini og mga health problems. Naa koy kaila nga kon masuko gani siya, gina release niya ang iyahang anger by cleaning their bathroom! Didto niya gina release ang anger energies niya sa pag brush the bathroom floor!

Here are some of the ways to manage your anger: (1) Think before you speak/react in moments of frustration or disappointments. Ang tendency kasi ng mga cholerics, they react first and think after. (2) DIALOGUE: mao kini ang effective para sa karon nga generation. Dili na or walay epekto ang pagyaw-yaw or pag sermon kanila. Kinahanglan hatagan og higayon nga paminawon sila. The more nga ma hardened sila sa mga yaw-yaw or sermon. (3) do not let the sun go down with your anger. Ayaw padugaya ang paghupot ug kasuko kay mas lisud siya i-manage kung molawom na ang pagka “lubong” niini ug lisod na kung mobuto na kini sa kadugayan. (4) treat conflicts as opportunities to bring out the BEST in you…not the worst in you…aron molambo ka sa imong capacity to be kind and compassionate. (5) PAUSE in QUIET to PRAY and think.

God bless us more
Ate Emz