Pilipinhon Ug Simbahanong Paghamdom Sa Adlaw Sa Tanang Nangamatay

Kasagaran atong maobserbaran matag Nobyembre 2 kada tuig ang dakong mga pundok sa tawo labi na sa simbahan ug sa mga sementeryo. Diri sa rehiyon sa Davao atoa gayud kini makita, masinati ug matagamtam ang maong gimbuhaton. Sa pundok sa mga magtotoong Katoliko nahimong dakong kabahin kini. Tungod kay mao kini ang adlaw sa paghinumdom sa mga nangamatay. Pinaagi sa buhat paghandum, paghalad ug pag-ampo sa mga tawo nga nahimong kabahin sa atong kinabuhi, ug atong gituohan nga nagkinabuhi na sa laing sa kalibutan. Sila mibiya niining pisikal nga kalibutan ug nakig-uban na sa Dios didto sa iyang gingharian.

Apan nasayod ba kamo nga kining kasaulogan nagtumaw gikan sa karaang Kristohanong tradisyon? Si San Odilo sa Cluny nagdeklara sa paghinumdom sa tanang mga magtotoo nga nangamatay sa tuig Nuybe Cientos Ostentay Otso (988). Ug kini gidawat sa Roma sa ika-katluoan ug tulo ka siglo (13th Century).

Isip mga Katoliko ug nagtuman sa pagtulon-an sa Santa Iglesia ang pag-ampo alang sa atong mga mahal sa kinabuhi, higala, ug mga tawo nga atong nahimamat niadtong buhi pa nga nakig-uban kanato. Importante kaayo nga niining adlawa maantigo kita nga mahinumdom ug maghalad ug pag-ampo alang kanila. Bisan gani ang balaang kasulatan nag pahinumdom kanato ang kabililhon sa pag-ampo alang sa mga namatay. Diha sa 2 Macabeo 12:44-46; “kon wala pa siya magtuo nga ang patay mabanhaw, usa unta ka butang nga binuang ug walay kapuslanan ang pag-ampo alang sa mga namatay. Tungod niining malig-on ug diosnon nga hunahuna nga ang tanang tawo nga nagtuo sa Dios makadawat ug usa ka ganti nga kahibulongan, si Judas nag-andam alang sa usa ka halad aron makalingkawas ang mga nangamatay sa ilang mga sala.”

Sa kapanahonan sa adlaw sa mga kalag atoa unta nga mahatagan ug lawom nga kahulugan ang atong naandan nga gimbuhaton, sama sa pagdagkot ug kandila sa mga sementeryo, pag pamisa sa mga kalag, ug pag hikay isip halad sa paghinumdom nga nahimo usab silang kabahin sa kalibutang panaw sa mga milabay nga katuigan. Konkreto kaayo kini nga pamaagi sa atong paghinumdom alang kanila nga atoa na sa laing kalibutan. Apan hinaut unta atong makit-an ang lawon nga kahulugan diha sa ginatudlo sa atong pagtoo pinaagi sa simbahan. Atong hinunduman nga importante diay kini nga paghinudom tungod kay ang atong pag-ampo duyog diha sulod Santos nga Misa mao ang atong pinakataas nga mahalad alang sa atong mga mahal sa kinabuhi nga mitaliwan na niining kalibutan. (Sem. Jonathan Caro)